Bệnh ấu trùng sán lợn hay bệnh lợn gạo là bệnh truyền nhiễm ở mô gây ra bởi ấu trùng (cysticercus) sán dây lợn (Taeniasolium).[1][2] Người nhiễm bệnh thường có rất ít hoặc không có triệu chứng trong nhiều năm[3][4], có những u chắc không đau khoảng 1–2 cm ở dưới da và ở cơ, hoặc có triệu chứng thần kinh nếu não bị ảnh hưởng.[3][4] Sau nhiều tháng hay nhiều năm các u này chuyển sang đau và sưng phù rồi hết sưng. Ở các nước đang phát triển, tình trạng u hết phù chính là một trong những nguyên nhân thường gặp nhất gây co giật.[4]Bệnh ấu trùng sán lợn thường bị nhiễm do cách ăn thực phẩm hoặc uống nước bị ô nhiễm bởi trứng sán dây từ phân người.[2] Trong số các loại thực phẩm, rau chưa nấu chín là nguồn lây nhiễm chính.[2] Trứng sán dây có trong phân của một người bị nhiễm giun trưởng thành, một tình trạng được gọi là bệnh sán dây.[4][5] Bệnh sán dây, theo nghĩa nghiêm ngặt, là một bệnh khác và bắt nguồn từ việc ăn u nang trong thịt lợn nấu chín kém.[2] Những người sống chung với người bị sán dây lợn có nguy cơ mắc bệnh u nang.[5] Chẩn đoán có thể được thực hiện bằng cách hút u nang.[4] Chụp ảnh não thông qua chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) là hữu ích nhất để chẩn đoán bệnh này trong não.[4] Số lượng tăng của một loại tế bào bạch cầu, được gọi là bạch cầu ái toan, trong dịch não tủy và máu cũng là một chỉ số xác định bệnh.[4]Nhiễm trùng có thể được ngăn ngừa hiệu quả bằng vệ sinh và sát trùng cá nhân:[2] điều này bao gồm nấu chín thịt lợn, vệ sinh và thực hành vệ sinh đúng cách, và cải thiện khả năng tiếp cận với nước sạch.[2] Điều trị những người bị bệnh sán dây rất quan trọng để ngăn ngừa sự lây lan.[2] Điều trị bệnh khi không liên quan đến hệ thần kinh có thể không cần thiết.[4] Điều trị cho những người bị chứng loạn thần kinh có thể bằng thuốc praziquantel hoặc albendazole.[2] Các loại thuốc này có thể được yêu cầu dùng trong thời gian dài.[2] Dùng steroid để chống viêm trong khi điều trị, và thuốc chống động kinh cũng có thể được yêu cầu.[2] Phẫu thuật đôi khi được thực hiện để loại bỏ các u nang.[2]Biểu hiện lâm sàng tuỳ theo vị trí khu trú của nang ở da ảnh hưởng tới thẩm mỹ, ở não có thể gây động kinh, giảm trí nhớ hoặc rối loạn vận động. Ký chủ trung gian của sán dây hay sán dải lợn (Taenia solium) là lợn và cũng có thể là người. Ấu trùng của sán dây Taenia solium là ấu trùng lợn gạo (Cysticercus cellulosae) có thể thấy trong hệ cơ vân, cơ tim và nhiều bộ phận khác trong cơ thể.Sán dây lợn đặc biệt phổ biến ở châu Á, châu Phi cận Sahara và châu Mỹ Latinh.[4] Ở một số khu vực người ta tin rằng có tới 25% người dân bị ảnh hưởng.[4] Trong thế giới phát triển nó rất không phổ biến.[6] Trên toàn thế giới vào năm 2015, nó đã gây ra khoảng 400 cái chết.[7] Bệnh ấu trùng sán lợn cũng ảnh hưởng đến lợn và bò nhưng hiếm khi gây ra các triệu chứng vì hầu hết ấu trùng không sống đủ lâu.[2] Bệnh đã xảy ra ở người trong suốt chiều dài lịch sử.[6] Đây là một trong những bệnh nhiệt đới bị bỏ quên.[8]